بخش خبر خوان امروز؛ ایرنا
خرم‌آباد- ایرنا- در پی دستگیری امام خمینی در سال ۱۳۴۲، مردم ایران با برپایی قیام پرشور ۱۵ خرداد، اعتراض خود را علیه رژیم پهلوی ابراز کردند، هرچند این قیام به شکلی خونین سرکوب شد، اما نقطه آغازی بود برای مبارزات گسترده‌تر علیه سلطه شاه و نفوذ آمریکا در ایران.
به گزارش ایرنا، با دستگیری حضرت امام خمینی (ره) در نیمه خرداد سال ۱۳۴۲، موجی از خشم و اعتراض در سراسر کشور به راه افتاد.
قیامی که با فریاد «یا مرگ یا خمینی» در کوچه‌ها و خیابان‌ها طنین انداخت و اگرچه به شکلی خونین سرکوب شد، اما بذر انقلاب اسلامی را در جان ملت ایران کاشت.
بامداد روز ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، مردم شهرهایی چون تهران، قم، ورامین، مشهد و شیراز در اعتراض به بازداشت غیرمنتظره و بی‌رحمانه امام خمینی به خیابان‌ها آمدند.
امام خمینی شبانه و به دنبال سخنرانی تاریخی‌اش در عصر عاشورای همان سال در مدرسه فیضیه، توسط ساواک و نیروهای امنیتی دستگیر و به زندان منتقل شده بود.
در همان زمان مردم شهرهای مختلف ایران در واکنش به بازداشت شبانه حضرت امام خمینی، به خیابان‌ها آمدند و اعتراضاتی گسترده را رقم زدند.
ساعات اولیه صبح، گروه‌های مختلف مردم، به‌ویژه طلاب، بازاریان، زنان خانه‌دار و کشاورزان، با شعارهایی همچون «درود بر خمینی» و «مرگ بر شاه» به سمت مراکز حکومتی حرکت کردند.
واکنش رژیم پهلوی، پاسخ با گلوله و سرکوب وحشیانه بود، ارتش و ژاندارمری با تانک و سلاح‌های سنگین وارد میدان شدند و به گفته برخی منابع، صدها نفر در همان روز شهید و زخمی شدند.
این حرکت اعتراضی که با حضور اقشار مختلف مردم و به‌ویژه نیروهای مذهبی همراه بود، به سرعت به قیامی سراسری علیه حکومت پهلوی تبدیل شد.
با وجود فضای امنیتی شدید، مردم با شعارهایی علیه شاه و حمایت از رهبر مذهبی خود، نشان دادند دیگر حاضر به پذیرش سیاست‌های سرکوب‌گرانه و وابسته به بیگانگان نیستند.
رژیم شاه برای مقابله با این اعتراضات، از نیروهای نظامی استفاده و صدها نفر از مردم بی‌گناه را به خاک و خون کشید.
قیام ۱۵ خرداد با وجود سرکوب شدید، به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران شناخته می‌شود، این رخداد نه تنها چهره واقعی رژیم پهلوی را برای مردم آشکارتر کرد، بلکه پایه‌گذار مبارزات گسترده‌ای شد که در نهایت به پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ انجامید.
تحلیل‌گران تاریخی این قیام را سرآغاز مبارزه‌ای آشتی‌ناپذیر میان نیروهای مذهبی و رژیم شاه می‌دانند؛ مبارزه‌ای که تا سقوط حکومت پهلوی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ادامه یافت.
قیام ۱۵ خرداد از این جهت بی‌سابقه بود که نه تنها توسط نیروهای سنتی مذهبی آغاز شد، بلکه توده‌های مردم عادی نیز به آن پیوستند، آن زمان، بسیاری از روشنفکران و گروه‌های سیاسی هنوز در حال تحلیل شرایط بودند، اما بدنه مردمی جامعه، به‌ویژه در مناطق مذهبی، با سرعت و احساس مسئولیت به میدان آمدند.
این قیام، تقابل آشکار مردم با سلطه شاهنشاهی و نفوذ بیگانگان، به‌ویژه آمریکا را علنی کرد، از آن پس، شکاف میان ملت و حاکمیت عمیق‌تر و چهره‌ای از امام خمینی به عنوان رهبر مردم، در ذهن‌ها شکل گرفت.
اگرچه رژیم شاه با سرکوبی خونین تصور می‌کرد که قیام را خاموش کرده است، اما ۱۵ خرداد به یک خاطره تاریخی تبدیل شد که وجدان عمومی ملت ایران را بیدار کرد.
پس از این واقعه، امام خمینی تبعید شد، اما جریان مبارزه نه تنها متوقف نشد، بلکه گسترده‌تر و فضای مساجد، هیات ها و حسینیه‌ها به پایگاه‌های سیاسی و فرهنگی مبارزان تبدیل شد.
قیام ۱۵ خرداد، در واقع نخستین جرقه جدی در مسیر سرنگونی سلطنت پهلوی بود، از همین رو، سال‌ها بعد، رهبر انقلاب اسلامی، این روز را به عنوان «یوم‌الله» معرفی و آنرا در زمره ایام الهی دانستند که نباید هرگز از حافظه تاریخی ملت پاک شود.
۱۵ خرداد نه صرفاً یک اعتراض، بلکه آغاز یک مسیر بود؛ مسیری که با مجاهدت، ایثار و خون مردم طی و در نهایت به پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ انجامید.
این قیام، نشان داد هرگاه ملت با اراده‌ای جمعی و رهبری واحد به میدان بیایند، هیچ نیرویی توان مقابله با آن را نخواهد داشت.