بخش خبر خوان امروز؛ ایرنا
شهرکرد- ایرنا- یکی از هنرمندان نخبه چهارمحال و بختیاری گفت: کمبود حمایت‌های مالی و تخصصی، نبود بازار مناسب برای فروش محصولات، ضعف در استفاده از فناوری‌های نوین برای عرضه آثار و محدودیت‌های دسترسی به آموزش‌های به‌روز از مهمترین چالش‌های هنرمندان استان است.
به گزارش ایرنا، به عقیده برخی از هنرمندان در طول سالیان مختلف اگر چه در مناسبات، سیاستگذاری‌ها و اختصاص اعتبارات کمتر به بخش فرهنگ و هنر توجه شده است اما فرهنگ و هنر بخش جدایی‌ناپذیر جامعه است و می‌تواند به ابزاری قدرتمند برای انعکاس، تفسیر و تحول واقعیت‌های اجتماعی، فرهنگی و هویتی عمل کند.
بهره‌گیری از ظرفیت‌های حوزه هنر برای مناطق و استان‌هایی که هنوز در بخش زیرساختی و عمرانی به توسعه‌یافتگی کامل نرسیده‌اند می‌تواند از اهمیت دوچندانی برخوردار باشد که در این بین چهارمحال و بختیاری از استان‌هایی است که با فرهنگ و هنر غنی و هنرمندان توانمند و با استعداد می‌تواند از این ظرفیت در جهت رشد و توسعه خود بهره گیرد.
اما آنچه در این میان با عنوان هنر در جامعه کنونی شناخته می‌شود تغییراتی نسبت به گذشته پیدا کرده است که هم می‌تواند فرصتی برای بروز ایده‌های خلاق و رشته‌های نوظهور باشد و هم تهدیدی برای فراموشی اصالت‌ها است.
بررسی جایگاه هنر در استان، فرصت‌ها و چالش‌هایی که با آن روبرو است در گفت‌وگو با ناهید جعفری دهکردی از نخبگان رشته هنر و عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد به آن پرداخته شده است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:
ایرنا: نمای کلی از هنر استان را چگونه است و استان در حوزه هنر در کجا ایستاده است؟
جعفری: چهارمحال و بختیاری از جمله استان‌هایی است که در حوزه هنرهای سنتی و مدرن، پیشینه‌ای غنی و ظرفیت‌هایی گسترده دارد.
هنر این استان در ۲ بخش سنتی و معاصر قابل بررسی است، اما با توجه به تخصص این‌جانب در حوزه صنایع‌دستی، تمرکز این پاسخ بر معرفی و تحلیل هنرهای سنتی استان، به‌ویژه صنایع‌دستی خواهد بود.
در حوزه هنر سنتی، چهارمحال و بختیاری به عنوان گنجینه‌ای از فرهنگ و اصالت، مجموعه‌ای از هنرهای اصیل و ریشه‌دار را در خود جای داده است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند.
این هنرها شامل رشته‌های متعددی است که هر یک بخش مهمی از هویت بومی و فرهنگی منطقه را شکل می‌دهند.
از جمله این هنرها می‌توان به نمدمالی (شهرکرد به عنوان شهر ملی نمد معرفی شده است)، گبه‌بافی، فرش‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، قالی و قالیچه‌بافی کلاه‌مالی، چوقابافی، وریس‌بافی، دفک، کرباس‌بافی، حریربافی، شیردنگ‌بافی سیاه‌چادر، نمکدان‌بافی، میل‌بافی، کیسه‌بافی، خورجین یا هوژین‌بافی، توبره‌بافی، هوربافی، رودوزی‌های سنتی، سفره آردی، سفره خمیری، لحاف‌دوزی، گیوه‌دوزی، قفل‌سازی، سنگ‌تراشی، ترکه‌بافی، سبدبافی، خاتم‌کاری، ساخت سازهای سنتی چلنگری، سازینه‌های فلزی و قلم‌زنی سنتی، نقاشی ایرانی، خوشنویسی و هنرهای مستظرفه (زیرمجموعه هنرهای تلفیقی با صنایع دستی) اشاره کرد.
هر یک از این رشته‌ها، بازتابی از شیوه زندگی، اقلیم، اقتصاد و باورهای فرهنگی مردم این خطه است و نه‌تنها ارزش هنری و فرهنگی دارند، بلکه می‌توانند به عنوان مزیت رقابتی در توسعه اقتصادی، کارآفرینی و گردشگری فرهنگی مورد استفاده قرار گیرند.
همچنین باید اشاره کرد که در کنار این هنرها، هنرهای مدرن همچون طراحی، گرافیک، هنرهای دیجیتال، عکاسی، رسانه و سایر شاخه‌های هنرهای معاصر نیز در استان رشد یافته‌اند و نسل جدید هنرمندان چهارمحال و بختیاری با بهره‌گیری از ابزارهای نوین، توانسته‌اند آثار قابل توجهی در سطح ملی و بین‌المللی عرضه کنند.
در مجموع، چهارمحال و بختیاری از نظر جایگاه هنری، استانی با ظرفیت‌های ممتاز در حوزه هنرهای سنتی و نوین است، اما نیازمند حمایت هدفمند، زیرساخت‌های بازاریابی و توسعه و توجه به آموزش و انتقال بین‌نسلی است تا این میراث غنی بتواند در قالبی پویا و معاصر در مسیر توسعه فرهنگی و اقتصادی منطقه ایفای نقش کند.
ایرنا: با هدف آسیب‌شناسی حوزه هنر در استان، هنر در زمان کنونی چه ظرفیت‌ها، فرصت‌ها و آسیب‌هایی دارد؟
جعفری: از ظرفیت‌های مهم هنر استان می‌توان به تنوع بالای صنایع‌دستی، فرهنگ غنی و قابلیت جذب گردشگران فرهنگی اشاره کرد.
فرصت‌های خوبی برای توسعه بازارهای داخلی و بین‌المللی وجود دارد، به ویژه با توجه به توسعه فناوری و فضای مجازی اما آسیب‌هایی مانند طراحی‌های غیراصیل و بی‌کیفیت، کمبود حمایت‌های مالی و بازاریابی، انحصار فعالیت‌ها توسط برخی اتحادیه‌ها و عدم به‌روزرسانی تولیدات مطابق نیاز بازار وجود دارد که مانع پیشرفت می‌شود.
ایرنا: وضعیت هنر در استان در گذشته و در مقایسه با شرایط کنونی چگونه است؟
جعفری: در گذشته هنرهای سنتی در استان بسیار پررنگ‌تر و به صورت خودجوش در خانواده‌ها و روستاها تولید می‌شدند و بخشی از زندگی روزمره بودند. امروزه با وجود تلاش‌های فرهنگی، برخی هنرها به دلیل مهاجرت، تغییر سبک زندگی و کمبود حمایت دچار رکود شده‌اند. البته هنر مدرن و رسانه‌ای رشد یافته و فرصتی برای معرفی بهتر هنرهای سنتی فراهم کرده است.
ایرنا: به عنوان یک نخبه رشته هنر با چه چالش‌هایی روبرو هستید؟
جعفری: چالش‌های اصلی شامل کمبود حمایت‌های مالی و تخصصی، نبود بازار مناسب برای فروش محصولات، ضعف در استفاده از فناوری‌های نوین برای عرضه آثار و محدودیت‌های دسترسی به آموزش‌های به‌روز می‌باشد. همچنین توجه ناکافی مدیران و سیاستگذاران به اهمیت هنر و صنایع‌دستی به عنوان عامل توسعه فرهنگی و اقتصادی از دیگر موانع است.
ایرنا: بخش هنر تا چه میزان می‌تواند در توسعه استان‌ها موثر باشد و عملکرد این بخش چگونه است؟ هنر تا چه میزان در رشد و توسعه موفق عمل کرده یا نکرده است؟
جعفری: بخش هنر، به ویژه صنایع‌دستی می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی، فرهنگی و گردشگری استان داشته باشد. صنایع‌دستی علاوه‌بر ایجاد اشتغال، حفظ هویت فرهنگی و جذب گردشگران را تسهیل می‌کند.
عملکرد استان در این زمینه به دلیل ظرفیت‌های بالا مثبت است ولی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر، حمایت‌های مستمر و توسعه بازارهای هدف است تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
ایرنا: نگاه مسوولان و مدیران ارشد استان به حوزه هنر چگونه است؟
جعفری: نگاه مسوولان نسبت به حوزه هنر رو به بهبود است، ولی هنوز با توجه به ظرفیت‌های بالقوه، حمایت‌ها و تخصیص منابع کافی نیست.
برخی مدیران به نقش هنر و صنایع‌دستی در اقتصاد مقاومتی و گردشگری فرهنگی واقف شده‌اند، اما برای تحقق این اهداف باید همکاری سازمانی بیشتر و برنامه‌های عملیاتی جدی‌تر در نظر گرفته شود.
ایرنا: به عنوان یک هنرمند چه دغدغه‌هایی دارید؟
جعفری: دغدغه‌های اصلی شامل نبود زیرساخت‌های مناسب برای فروش و عرضه محصولات، ضعف در معرفی و تبلیغات، کمبود آموزش‌های تخصصی و به‌روزرسانی دانش هنرمندان، و عدم حمایت مادی و معنوی کافی است.
همچنین نگرانی از انحراف صنایع دستی از مسیر اصالت و تجاری شدن بی‌رویه نیز وجود دارد.
ایرنا: تعریف شما از هنر فاخر چیست و وضعیت موجود هنر استان در مقایسه با هنر فاخر چه فاصله‌ای دارد؟
جعفری: هنر فاخر هنری است که از نظر کیفی، خلاقیت، اصالت و تاثیر فرهنگی در سطح بالایی قرار داشته باشد و بتواند ارزش‌های فرهنگی و هنری را به بهترین شکل منتقل کند.
هنر استان با وجود داشتن ریشه‌های قوی و اصالت، به دلیل چالش‌هایی همچون ضعف در طراحی‌های هنری، کمبود آموزش تخصصی و ناتوانی در رقابت با تولیدات صنعتی و انبوه، هنوز فاصله‌ای با معیارهای هنر فاخر دارد که باید با برنامه‌ریزی و حمایت‌های لازم این فاصله کاهش یابد.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری با ۱۲ شهرستان دارای بیش از یک میلیون نفر جمعیت است.