از دیدار سادات تا عقد اخوت؛ آئین‌های دیرینه عید غدیر در خراسان‌شمالی

بخش خبر خوان؛ به گزارش ایرنا

بجنورد- ایرنا- عید غدیر از مهمترین اعیاد مسلمانان به ویژه شیعیان است و در خراسان‌شمالی، این عید بزرگ با آئین‌ها و رسوم سنتی دیرینه‌ای همراه است که هر ساله نسل به نسل منتقل می‌شود و هنوز هم با شور و احترام در میان مردم این خطه گرامی داشته می‌شود.

از دیدار سادات تا عقد اخوت؛ آئین‌های دیرینه عید غدیر در خراسان‌شمالی

به گزارش ایرنا، عید غدیر، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اعیاد مسلمانان به ویژه شیعیان جهان اسلام است که یادآور واقعه تاریخی و سرنوشت‌سازی است؛ روزی که پیامبر اکرم (ص) در غدیر خم، علی بن ابی‌طالب (ع) را به عنوان جانشین و مولای خود معرفی کرد تا مسیر هدایت امت اسلامی را روشن سازد.

این رخداد مقدس، نه تنها در تاریخ اسلام جایگاهی ویژه دارد، بلکه در دل فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایران نیز ریشه دوانده است. در استان خراسان‌شمالی، منطقه‌ای با تاریخ کهن و مردمانی متدین و پایبند به سنت‌های مذهبی، این عید با شکوه و حرارت خاصی برگزار می‌شود و پیوند میان نسل‌ها را در قالب آیین‌ها و سنن دیرینه‌ای که از گذشتگان به ارث رسیده، زنده نگه می‌دارد.

مردم خراسان‌شمالی با ارادت و عشق به اهل بیت عصمت و طهارت، در این روز بزرگ مراسمی برگزار می‌کنند که یادآور پیوند عمیق میان دین، فرهنگ و زندگی روزمره آنان است. این جشن، فراتر از یک مناسبت مذهبی، فرصتی برای تجدید پیمان با ارزش‌های والای انسانی و دینی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.

از دیدار و تکریم سادات گرفته تا برگزاری مراسم عقد اخوت، روزه‌داری، اهدای هدیه به کودکان و نوعروسان، آذین‌بندی کوچه‌ها و خیابان‌ها، و حضور پرشور در امامزاده‌ها و بقاع متبرکه، همه بخشی از این سنت‌های زنده و پربار محسوب می‌شود.

با وجود گذشت زمان و تحولات اجتماعی و فرهنگی، مردم این استان کوشیده‌اند تا ریشه‌های فرهنگی خود را حفظ کنند و با مشارکت فعال در آیین‌های عید غدیر، جلوه‌ای از وحدت، همبستگی و پایبندی به مبانی دینی را به نمایش بگذارند.

این سنت‌ها نه تنها حامل پیام‌های معنوی و اخلاقی هستند، بلکه نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی مردم این منطقه دارند. در واقع، عید غدیر در خراسان‌شمالی نقطه تلاقی تاریخ و فرهنگ، دین و زندگی، و نسل‌های گذشته و آینده است که هر ساله با شور و شکوهی خاص برگزار می‌شود و یادآور پیوند ناگسستنی مردم این دیار با ولایت و امامت است.

از دیدار سادات تا عقد اخوت؛ آئین‌های دیرینه عید غدیر در خراسان‌شمالی

دیدار و تکریم سادات یکی از مهم‌ترین رسوم مردم استان در این روز است، به دیدار سادات می‌روند و ضمن دست بوسی، عشق و ارادت خود را خاندان عصمت و طهارت نشان می‌دهند.

سادات نیز با پذیرایی از میهمانان به هر کدام هدیه‌ای می‌دهند، هدیه‌ای که در روزگار حال بیشتر اسکناسی نو و تا نخورده است، این اسکناس تحت عنوان تبرک از سوی میهمانان گرفته می‌شود و بنا بر اعتقاد آن را تا سال دیگر خرج نمی‌کنند.

علاوه بر آن در این روز به دیدار آشنایان و خویشان خود نیز می‌روند، دست دادن در این روز با گرمی و اشتیاق خاصی برگزار می‌شود، چرا که دست دادن در روز عید غدیر که عید ولایت است جلوه دیگری دارد و از گذشته نیز همواره مورد تاکید و سفارش بوده است.

عقد اخوت یا پیمان برادری و یا آنگونه که مردم این استان می‌گویند “برادر گفته” یکی دیگر از رسوم مردم خراسان شمالی در عید غدیر است، دو نفری که مدتی از دوستی آنها می‌گذرد و رفیق گرمابه و گلستان یکدیگر شده‌اند در این روز پیمان برادری می‌بندند، به امید استحکام بیشتر این دوستی و پایبندی به برخی وظایف فراتر از دوستی معمولی.

دست راست یکدیگر را می‌گیرند و ذکر ” واخیتک فی الله و صافیتک فی الله ” را می‌خوانند و یا آن طور که از گذشته رسم بوده قرائت صیغه برادری را به روحانی و یا امام جماعت مسجد می‌سپارند و این‌ها همه به یاد عقد اخوتی است که روزگاری رسول اکرم(ص) در قضیه پایان اختلاف دو قبیله مدینه بنا نهادند و خود نیز در این پیمان اخوت شرکت کرده و علی(ع) را به عنوان برادر خویش انتخاب کردند.

همچنین حضور در امامزاده ها و بقاع متبرکه از دیگر رسوم مردم این استان است، اماکن متبرکه‌ای که در این ایام بهانه‌ای می‌شوند برای جلای روح و تجدید دیدار با دوستان و آشنایانی که شاید خیلی فرصت دیدنشان را نداشته‌ایم.

بازار مراسم جشن و عروسی هم از دیگر آیین این روز است جوانانی که در عید غدیر هم پیمان می شوند و زندگی خود را با غدیر همراه می‌کنند، به این امید که پیوندشان جاودانه باشد و گذشت زمان را یارای وارد کردن خللی در این پیمان مقدس نباشد.

از دیدار سادات تا عقد اخوت؛ آئین‌های دیرینه عید غدیر در خراسان‌شمالی

هدیه، سنتی در عید غدیر

در عید غدیر، هدیه دادن و گرفتن یک سنت پسندیده و مورد تأکید در روایات است، به ویژه برای کودکان و نوجوانان. عید غدیر به عنوان روز بخشش و هدیه نام برده می‌شود سنتی که در بین مردم این استان مرسوم است، و این بزرگ‌ترها هستند که دل کوچک‌ترها را با دادن هدیه‌ای شاد می‌کنند و کودکان که به امید عیدی گرفتن از روزها پیش لحظه شماری کرده اند بدون شک با دریافت هدیه به‌عنوان عیدی از هر فرد دیگری شادهستند.

هدیه بردن برای نوعروسان نیز از رسوم سنتی مردم این خطه از کشور در روز عید غدیر است( همانند دیگر اعیاد) تا این این روز را برای همیشه در ذهن خود بسپارند و یاد آور روزهای خوش آغازین زندگی آنها باشد.

روزه داری در غدیر

علاوه بر رسوم سنتی، مردم خراسان شمالی با اعمالی چون روزه گرفتن، فریضه ایست که انجام آن در روز غدیر، بسیار سفارش شده. مؤمنانی که با تأسی از مولای خود و با توسل به ایشان، در این روز بزرگ روزه می گیرند تا مبادا، خوردن و آشامیدن آنها را لحظه ای از یاد خداوند غافل کند و از فیوضات این عید عزیز، بی بهره بمانند.

بسیاری از همین روزه داران افطاری نیز می‌دهند و می‌خواهند از این طریق نهایت بهره و حظ معنوی را از این فرصت ببرند.

حتی خیلی از کسانی که روزه مستحبی عید غدیر را نمی‌گیرند نیز در این روز طعامی می‌دهند و از جمعی از مومنان پذیرایی می‌کنند.
مردم نیز با لباس‌های نو که به مناسبت این عید پوشیده‌اند دعوت میزبان را لبیک گفته و ضمن دیدار با آشنایان و هم محله‌ای‌های خود در ضیافت نهار و یا شام میزبان شرکت می‌کنند.

از دیدار سادات تا عقد اخوت؛ آئین‌های دیرینه عید غدیر در خراسان‌شمالی

آذین بندی کوچه ها و خیابان ها برپایی موکب ها و هیات‌ها، توزیع شربت و شیرینی بین مردم و پخش سرودهای مذهبی و تواشیح خوانی نیز با محتوای ولایت امام علی(ع) و اهل بیت عصمت و طهارت از دیگر برنامه های این روز خجسته در خراسان شمالی است.

هیجدهم ذی الحجه عید سعید غدیر خم بزرگترین شاهد برگزیده شدن کامل ترین انسان به عنوان جانشین آخرین فرستاده خداوند است، روزی که پیامبر اسلام علی ابن ابیطالب (ع) را برای رهبری حکومت اسلامی برگزید.

واقعه غدیر که به موضوع امامت امیر مومنان و جانشینی پیامبر اکرم (ص) اشاره دارد، موضوع اتصال نبوت به امامت و از مهمترین اعیاد مسلمانان به شمار می‌آید.

خراسان شمالی با بیش از یک میلیون نفر جمعیت در شمال شرق کشور واقع است و ۴۴ درصد از جمعیت آن در مناطق روستایی سکونت دارند.