بخش خبرخوان: به گزارش دنیای اقتصاد
شماره روزنامه:
۶۳۱۹
تاریخ چاپ:
۱۴۰۴/۰۴/۲
شماره خبر:
۴۱۹۰۳۷۱
svg{fill:#696969}
سیاست گذاری
بزرگنمایی متن خبر
درگیری فزاینده بین ایران و اسرائیل می‌تواند شوک اقتصادی جدیدی را برای اقتصاد آمریکا به همراه داشته باشد. هرچند این درگیری‌‌‌ها از لحاظ جغرافیایی هزاران کیلومتر از خاک آمریکا فاصله دارد، اما با توجه به ورود آمریکا به این جنگ، تاثیرات اقتصادی آن ممکن است به‌‌‌طور مستقیم بر بازارها، قیمت انرژی و تورم در ایالات متحده وارد شود.
به گفته کارشناسان، با توجه به جایگاه خاص اقتصاد آمریکا در سطح جهان، آسیب‌‌‌های احتمالی وارد شونده به اقتصاد آمریکا، می‌تواند اقتصاد جهان را به شدت تحت‌تاثیر خود قرار دهد.
خطر افزایش قیمت نفت
یکی از مهم‌ترین پیامدهای احتمالی این درگیری، افزایش قیمت نفت است. تنگه هرمز که خلیج فارس را به دریای عمان متصل می‌کند، از نظر انتقال نفت یک گلوگاه استراتژیک محسوب می‌شود. طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، در سال گذشته روزانه حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور کرده که ۲۰درصد از مصرف جهانی فرآورده‌‌‌های نفتی را شامل می‌شود. به گزارش سی ان ان ایران در گذشته تهدید کرده بود که در پاسخ به تحریم‌‌‌ها یا حملات، ممکن است این تنگه را ببندد. اگر این اتفاق رخ دهد، انتقال نفت مختل شده و قیمت‌ها به‌‌‌شدت افزایش خواهد یافت. با وجود اینکه آمریکا اکنون از لحاظ انرژی مستقل‌‌‌تر از دهه ۱۹۷۰ است، اما به گفته جیمز نایتلی، اقتصاددان حوزه اقتصاد بین‌الملل در ING، قیمت بنزین در داخل آمریکا به سرعت افزایش خواهد یافت، حتی اگر آمریکا تولیدکننده عمده این بنزین باشد.
احتمال شوک تورمی جدید
جروم پاول، رئیس فدرال رزرو آمریکا، در نشست اخیر خود گفت که شوک‌‌‌های قیمتی ناشی از بحران‌های خاورمیانه معمولا پایدار نیستند. او اشاره کرد که در دهه ۱۹۷۰، شوک‌‌‌های بزرگی مانند انقلاب ایران و تحریم نفتی اعراب باعث افزایش تورم شدند، اما شرایط امروز متفاوت است و وابستگی آمریکا به نفت خارجی کاهش یافته است. با این حال، بسیاری از اقتصاددانان این خوش‌بینی را ندارند. بانک جی‌‌‌پی‌‌‌مورگان در یادداشتی هشدار داد که اقتصاد جهانی و آمریکا در سال‌جاری با چند شوک احتمالی مواجه است که یکی از مهم‌ترین آنها احتمال جنگ در خاورمیانه است.
در حال حاضر، اقتصاد آمریکا تحت‌تاثیر فشارهای ناشی از تعرفه‌‌‌های تجاری و تورم پس از دوران کرونا قرار دارد. اگر قیمت نفت هم به دلیل درگیری ایران و اسرائیل افزایش یابد، فشار مضاعفی بر خانوارها وارد خواهد شد. جیمز نایتلی اشاره کرده است که ترکیب تعرفه‌‌‌ها و افزایش قیمت بنزین می‌تواند قدرت خرید مصرف‌کنندگان را کاهش دهد و باعث کاهش رشد اقتصادی آمریکا شود.
واکنش بازارها به حمله آمریکا
در پی حمله اخیر آمریکا به تاسیسات هسته‌‌‌ای ایران، بازارهای مالی واکنش‌‌‌های فوری نشان دادند. سرمایه‌گذاران انتظار داشتند که با باز شدن بازارها، قیمت نفت جهش یابد و دارایی‌‌‌های امن مانند دلار و طلا جذاب‌‌‌تر شوند. این حمله که توسط دونالد ترامپ اعلام شد، سطح تنش‌‌‌ها را به شدت بالا برده و باعث شده تا عدم‌قطعیت در بازارهای جهانی بیشتر شود. مارک اسپین‌‌‌دل، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت Potomac River Capital، گفت که بازارها احتمالا ابتدا با شوک مواجه می‌‌‌شوند، بهویژه در بازار نفت، زیرا هنوز ارزیابی دقیقی از خسارات وجود ندارد.
سه سناریوی پیش رو
تحلیلگران موسسه آکسفورد اکونومیکس سه سناریوی محتمل برای آینده درگیری ایران و اسرائیل و تاثیرات آن بر بازار نفت و اقتصاد جهانی ترسیم کرده‌‌‌اند. در سناریوی نخست، کاهش تنش‌‌‌ها مطرح است که در این حالت، تغییر چندانی در قیمت نفت رخ نخواهد داد و بازارها آرام‌‌‌تر واکنش نشان می‌دهند. سناریوی دوم توقف کامل تولید نفت ایران است که می‌تواند به افزایش شدید قیمت نفت منجر شود و فشار مضاعفی بر بازارهای جهانی وارد کند. اما وخیم‌‌‌ترین حالت، بسته شدن تنگه هرمز است که در این سناریو قیمت نفت ممکن است به حدود ۱۳۰ دلار در هر بشکه برسد و نرخ تورم در آمریکا را تا پایان سال به نزدیک ۶درصد افزایش دهد. در چنین وضعیتی، احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو عملا منتفی خواهد بود، زیرا نرخ بالای تورم، سیاستگذاران را از اجرای سیاست‌‌‌های انبساطی بازمی دارد.
در صورت گسترش درگیری، ممکن است دلار آمریکا به عنوان دارایی امن در کوتاه‌‌‌مدت تقویت شود، بهویژه اگر سرمایه‌گذاران به دنبال پناهگاهی برای سرمایه‌‌‌های خود باشند. در مقابل، بازار سهام احتمالا دچار افت خواهد شد، هرچند تجربیات گذشته نشان می‌دهد که این افت‌‌‌ها معمولا موقتی بوده‌‌‌اند. برای مثال، در جریان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ یا حمله به تاسیسات نفتی عربستان در سال ۲۰۱۹، شاخص S&P ۵۰۰ ابتدا افت کرد، اما در دو ماه بعد به طور میانگین ۲.۳درصد رشد داشت.
امکان توافق صلح؟
برخی تحلیلگران معتقدند که حمله آمریکا ممکن است به زودی به توافق یا صلح ختم شود با این حال، هیچ نشانه واضحی از سرنوشت احتمالی این جنگ، هنوز مشخص نیست. کارشناسان معتقدند حمله اسرائیل به ایران، از جمله برنامه هسته‌‌‌ای و موشکی ایران، حتی با وجود ورود آمریکا بعید است که اهداف استراتژیک بلندمدت مدنظر متجاوزان را تامین کند.
به گفته دیپلمات‌‌‌ها، متخصصان نظامی و تحلیلگران امنیتی، اسرائیل – و نخست‌وزیر آن – احتمالا در این کارزار با موانع فزاینده‌‌‌ای روبه رو خواهند شد، زیرا هشدارهایی وجود دارد که این اقدام خطر بی‌‌‌ثباتی خطرناک منطقه را به همراه دارد. توبی داج، استاد روابط بین‌الملل در مدرسه اقتصاد لندن، اشاره کرده است که: «یک روند غالب در اسرائیل وجود دارد که به زمان تشکیل دولت برمی‌‌‌گردد و به سیاستمداران القا کرده است که خشونت راه‌‌‌حلی برای مشکلات سیاسی خواهد بود.»
با این حال، آنچه در این میان واضح است این است که ورود آمریکا به درگیری بین ایران و اسرائیل می‌تواند اثرات جدی بر اقتصاد جهانی و بهویژه اقتصاد آمریکا داشته باشد. از افزایش قیمت نفت و فشار تورمی گرفته تا نوسانات بازارهای مالی و تاثیر بر تصمیم‌گیری‌‌‌های سیاست پولی، همگی نشان می‌دهند که این بحران تنها به منطقه محدود نخواهد ماند. با توجه به اهمیت تنگه هرمز و سهم آن در تامین انرژی جهان، هرگونه اختلال در این مسیر می‌تواند پیامدهای عمیقی بر اقتصاد جهانی داشته باشد. همچنین با توجه به شرایط فعلی اقتصاد آمریکا، ترکیب شوک‌‌‌های جنگی و تعرفه‌‌‌ای می‌تواند وضعیت اقتصاد آمریکا را پیچیده‌‌‌تر از همیشه کند.
تجهیز طلا با کلاهک جنگی