بخش خبرخوان: به گزارش دنیای اقتصاد
شماره روزنامه:
۶۳۲۰
تاریخ چاپ:
۱۴۰۴/۰۴/۳
شماره خبر:
۴۱۹۰۶۹۲
svg{fill:#696969}
سیاست گذاری
بزرگنمایی متن خبر
تخمین‌ها حاکی از هزینه‌ای بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار هزینه نظامی به صورت ماهانه است. از سوی دیگر مردم و کسب کارها در اسرائیل نیز با عمیق تر شدن بحران مواجه هستند و این طور به نظر می‌رسد این فشار اقتصادی شرایط برای آتش‌بس را بیش از گذشته مورد توجه سیاستگذاران در اسرائیل قرار داده است. جنگی که بیش از ده روز پیش با تجاور به خاک ایران آغاز شد منطقه را دچار بحرانی تازه کرد. مشکلات اقتصادی ایجاد شده با این بحران امنیتی- نظامی، اقتصاد اسرائیل را بیش از هر کشور دیگری در منطقه تحت‌تاثیر قرار داده است. فرار سرمایه در اقتصاد اسرائیل به شدت افزایش پیدا کرده است و پیش‌بینی‌ها حاکی از عمیق تر شدن رکود و بحرانی است که پس از جنگ ۷ اکتبر برای اسرائیل به وجود آمده بود.
طی سالیان متوالی حضور اسرائیل در جنگ‌های فرسایشی نوعی از رکود عمیق را ایجاد کرده است که ساختار سیاستگذاری این دولت تلاش کرده است با سیاست پولی و حفظ آن در سطوح بالا آن را کنترل کند. این در حالی است که پس از ورود اسرائیل به جنگی جدید، توانایی اسرائیل برای بازپرداخت بدهی‌های خود، در لایه‌ای از تردید فرو رفته است.
وضعیت اقتصادی اسرائیل قبل از جنگ
طبق داده‌های منتشر شده توسط بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی اسرائیل در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۱۳ میلیارد دلار بوده است. از دیگر سو نرخ رشد تولید ناخالص داخلی آن در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال قبل از آن کاهش یافته است. طبق گزارش‌های نشریه بلومبرگ این شیب کاهشی در سال ۲۰۲۵ هم ادامه خواهد یافت و پیش‌بینی می‌شود نرخ رشد در این اقتصاد به پایین‌ترین سطح خود در سال‌های اخیر برسد. نرخ رشد اقتصادی (تولید ناخالص داخلی) این کشور از ۲.۴درصد در سال ۲۰۲۳ به ۰.۹درصد در سال ۲۰۲۴ رسیده است. پس از شدت گرفتن حملات به این رژیم به نوار غزه و شمال لبنان در سال گذشته، کارشناسان مالی وال‌استریت پیش‌بینی می‌کردند اگر جنگ تا سال ۲۰۲۵ ادامه پیدا کند اسرائیل وارد فازی از رکود سنگین خواهد شد که با توجه به جنگ اخیر این پیش‌بینی به واقعیت بسیار نزدیک شده است. این موضوع می‌تواند باعث اعتراضات مردم و خروج سرمایه از این کشور شود.
مردم بر لبه تیغ
مختل شدن روند عادی زندگی مردم، شنیده شدن مداوم صدای آژیر در شهر، بسته شدن خطوط هواپیمایی و ایجاد ترس و نگرانی عمومی از حملات ایران، موجی از نارضایتی را در بین مردم به وجود آورده است. در میان مردم توانایی دولت برای حفظ ارزش شکل ( پول ملی اسرائیل) به شدت مورد تردید قرار گرفته است. بخشی از نیروی کار باکیفیت نیز طی مدت اخیر از اسرائیل خارج شده‌اند و نگرانی‌ها در مورد توانایی بازسازی آثار جنگ افزایش پیدا کرده است. در این میان موجی دیگر از نارضایتی از سیاست‌های حمایتی دولتی نیز به وجود آمده است و ابهام درمورد توانایی‌های حمایتی در صورت افزایش مدت زمان جنگ افزایش پیدا کرده است.
هزینه‌های جنگی
بر اساس گزارش وال‌استریت ژورنال، هزینه‌های جنگ اسرائیل ماهانه حدود ۱۲ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این هزینه شامل سامانه‌های پدافندی این کشور که به گنبد آهنین معروف است و همچنین هزینه‌هایی پروازی که شامل استهلاک تجهیزات جنگنده‌ها از یکسو و بمب‌ها از سوی دیگر است، می‌شود. با توجه به ماهیت چنین هزینه‌هایی اعداد دقیقی از این هزینه‌ها در دسترس نیست اما کارشناسان معتقدند هزینه هر ساعت پرواز به بیش از ۱۰هزار دلار می‌رسد. از سوی دیگر این کشور علاوه بر این با هزینه‌های بازسازی نیز مواجه است.
افزایش حملات ایران، آسیب‌های شدیدی به زیرساخت‌های این کشور وارد کرده است. هزینه‌هایی که طی هفته ابتدایی به حدود ۴۰۰ میلیون دلار رسیده است که شامل بازسازی زیرساخت‌ها، ساختمان‌ها و تجهیزات نظامی و غیر‌نظامی است. این درحالی است که پس از جنگ ۷ اکتبر، کارشناسان از وقوع یک بحران در اقتصاد اسرائیل خبر می‌دادند. جنگ ۷ اکتبر و اثرات آن هنوز به پایان نرسیده که اقتصاد اسرائیل با یک بحران دیگر مواجه است. پس از جنگ با حماس در نوار غزه کسری بودجه در اسرائیل به بیش از ۱۵درصد رسید و پیش بینی می‌شود با ادامه جنگ با ایران این متغیر بیش از پیش افزایش یابد. این در حالی است که در این شرایط این رژیم مجبور به تامین مالی جنگ است.
فشار جنگ به کسب و کارها
این طور به نظر می‌رسد که تعطیلی مداوم کسب و کارها فشار اقتصادی این رژیم را افزایش داده است. حضور دائمی مردم در پناهگاه‌ها، بخش غیر‌دولتی اقتصاد را با یک نااطمینانی بزرگ درباره آینده مواجه کرده است. بسیاری از بخش‌های اقتصاد اسرئیل به صادرات و واردات وابسته است. ناامنی در حیفا به عنوان یکی از مهم‌ترین بنادر این کشور، فشار بر اقتصاد این رژیم را بیش از گذشته افزایش داده است. بخش مهمی از بخش غیر‌دولتی در اقتصاد اسرائیل را بخش گردشگری تشکیل می‌دهد. تعطیلی طولانی‌مدت این بخش طی سال‌های اخیر، تاب‌آوری این بخش را به شدت کاهش داده است. پیش‌بینی می‌شود با طولانی‌تر شدن جنگ با ایران این بخش با مشکلات بسیار جدی مواجه شود. شرکت‌های‌های تک نیز طی سال‌های اخیر با مشکلات جدی مواجه شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تمایل این شرکت‌ها برای خروج از خاک اسرائیل و سرمایه‌گذاری در دیگر کشور‌ها افزایش یافته است.
فشار اقتصادی و آتش‌بس
در مجموع می‌توان گفت اقتصاد اسرائیل توانایی و تاب‌آوری ادامه جنگ و وارد شدن به فاز‌های فرسایشی را ندارد. مشکلات عمیق رکودی، نرخ بهره بالا و اوج گرفتن کسری بودجه از یکسو نارضایتی‌های مردم از سوی دیگر ریسک فاجعه اقتصادی را افزایش داده است. به نظر می‌رسد در صورت ادامه یافتن روند‌های موجود، گزینه آتش‌بس روی میز سیاستگذاران اسرائیلی قرار بگیرد. بررسی روند دولت اسرائیل طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد تاب‌آوری روانی این رژیم نیز کاهش یافته است و اگر فشار اقتصادی طولانی‌مدت شود به اصلی‌ترین عامل آتش‌بس بدل خواهد شد.