بخش خبر خوان امروز؛ ایرنا
خرم‌آباد – ایرنا – آنطور که مسوولان می‌گویند سهم راه‌آهن از جابجایی بار در کشور ۱۲ درصد و باید تا پایان برنامه هفتم به ۳۰ درصد برسد که لرستان به عنوان کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب در صورت ایجاد زیرساخت‌های راه آهن، علاوه بر ایفای نقش عمده در این مسیر، از فواید اقتصادی آن نیز بهره‌مند خواهد شد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، لرستان با وجودی که در مسیر کریدور شمال به جنوب کشور قرار گرفته و سهم بالایی در ترانزیت این محور دارد، اما به دلیل محرومیت عمده شهرهای آن از خطوط ریلی، صنایع و معادن شهرهای مختلف آن به ویژه غرب و جنوب از این زیرساخت ترابری سهم چندانی ندارند.
راه آهن لرستان که همزمان با راه آهن سراسری شمال – جنوب از سال ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۷ ساخته شده از دورود به سمت جنوب وارد رشته کوه های زاگرس شده و از دره های تنگ و در جوار رودخانه سزار (دز) به مسیر خود ادامه می دهد.
طول خطوط اصلی راه آهن لرستان ۱۵۸ کیلومتر بوده و در این مسیر بیش از هفت هزار و ۸۲۴ واگن فعال تردد دارد که ظرفیتی کم نظیر در حوزه حمل و نقل عمومی محسوب و می تواند ضمن صرفه جویی در مصرف سوخت، بدون محدودیت در وزن بار، کالاهایی با حجم چندین تن را جابجا و در شرایط جوی نامناسب بدون هیچ آسیبی آنها را به مقصد منتقل کند.
همچنین تردد ریلی برخلاف حمل خودرویی که احتمال تصادفات جاده ای بالاست، از ایمنی بیشتری برخوردار و در مواقعی که کالاها فسادپذیر هستند، محموله ها بدون ماندن در ترافیک و مسیرهای طولانی، سالم تر و ایمن تر به مقصد می رسند.
بنابراین هرگونه کاهش یا افزایش ارسال بار و محموله توسط واحدهای تولیدی و صادرکنندگان کالا توسط این خطوط ریلی به صورت مستقیم در عملکرد ناوگان ریلی کشور بسیار تاثیر گذار است، به همین دلیل توجه به راه آهن لرستان می تواند از نظر زیرساختی برای کشور بسیار اساسی و نقش کمک شایانی هم به صادرات و ترابری تولیدات استان ایفا کند.
۱۳۹ میلیون و ۶۵۷ هزار و ۱۴۳ دلار انواع کالا طی سال گذشته از گمرک لرستان به خارج کشور صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل آن، ۲۸ درصد افزایش داشت و این درحالی است که حدود هم رقم نیز از تولیدات استان توسط گمرکات سایر استان ها به دلیل نزدیکی به بازارهای هدف و بهره مندی از زیرساخت راه آهن ارسال شده است.
۶۹ نوع کالای صادراتی استان و حتی برخی استان های دیگر از طریق گمرک لرستان به ۲۶ بازار جهانی ارسال می شود و اقلامی از جمله کاتالیست، شیرخشک صنعتی، گرانول پلی اتیلن، ورق فولادی، فروسیلیس، روغن موتور، شمش اسلب فولادی، سولفات سدیم، محصولات پلاستیکی آشپزخانه، آهک، شیره خرما، رب انار، داروی انسانی، ظروف نچسب، لامپ، زغال صنعتی، تیوب ماشین سنگین، گچ ساختمانی و خمیر کاغذ، مبدل گازهای اگزوز، ورق گالوانیزه، ضد یخ و خاک نشوز کالاهای صادر شده از طریق گمرک استان به شمار می رود.
کشورهای آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، اسلونی، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، صربستان، عراق، فدراسیون روسیه، کویت، گرجستان، لهستان، هند، منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، یونان، سومالی، بلغارستان، امارات متحده عربی، سوریه، عمان، فرانسه، گرجستان و مالزی نیز عمده مقاصد طرف معاملات گمرک لرستان هستند.
محرومیت عمده صنایع لرستان از خطوط ریلی
روز دوشنبه بررسی این موضوع در دیدار رییس اتاق بازرگانی لرستان با مدیرکل بازرگانی راه آهن جمهوری اسلامی در دستور کار قرار گرفت تا بتوان راهکاری برای استفاده بیشتر از ظرفیت ریلی پیش رو گرفت.
رییس اتاق بارگانی، صنایع، معادن و کشاورزی لرستان با اشاره به هزینه بالای حمل‌ونقل برای واحدهای تولیدی استان گفت: گاهی هزینه حمل کالا از قیمت تمام‌شده آن در استان پیشی می‌گیرد که این مسئله باعث شده بازارهای صادراتی اطراف را از دست بدهیم به همین دلیل، پیشنهاد اخیر راه‌آهن برای جابجایی بخشی از محصولات استان از طریق ریل، اتفاقی بسیار مثبت است و از آن استقبال می‌کنیم.
محمد خاکی با اشاره به تدوین سند توسعه صادرات غیرنفتی استان، تصریح کرد: افزایش سهم لرستان از صادرات غیرنفتی کشور در این سند هدف‌گذاری شده و حمل‌ونقل ریلی به عنوان یکی از ارکان تحقق این هدف مورد توجه جدی قرار گرفته است، چراکه بدون کاهش هزینه‌های لجستیکی نمی‌توان در بازار رقابت جهانی حضور موثر داشت.
وی با اشاره به ضعف زیرساخت‌های ریلی در داخل استان یادآور شد: اگرچه مسیر ریلی از برخی نقاط استان عبور می‌کند، اما عمده صنایع معدنی و تولیدی لرستان، به‌ویژه در مرکز، غرب و جنوب استان، از دسترسی مستقیم به خطوط ریلی محروم هستند که این موضوع تولیدکنندگان را ناچار به استفاده از حمل ترکیبی کرده که نه تنها زمان‌بر، بلکه در فواصل کوتاه بسیار پرهزینه است.
رییس اتاق بارگانی، صنایع، معادن و کشاورزی لرستان ادامه داد: برای مثال، کارخانه سیمان دورود توانسته با توجه به نزدیکی به ایستگاه راه‌آهن، بخشی از کلینکر تولیدی خود را به سمت خوزستان ارسال کند، اما بسیاری از واحدهای تولیدی، حتی برای ارسال محصولات به انبارهای مصرف راه‌آهن، ناچار هستند بار را با کامیون حمل و سپس بارگیری مجدد کنند که این فرآیند هزینه مضاعفی به تولید تحمیل می‌کند.
پیشنهاد اولیه برای شروع کار
رییس اتاق بازرگانی لرستان پیشنهاد داد: کالاهای مصرفی راه‌آهن که از استان تامین می‌شود در گام نخست، از طریق ریل حمل شود.
خاکی گفت: بخش زیادی از محصولات سفارشی راه‌آهن در شمال استان تولید اما به دلیل نبود خط مستقیم، با کامیون به انبارهای اندیمشک ارسال می‌شود، بنابراین حداقل می‌توانیم در این زمینه همکاری را آغاز کنیم تا زیرساخت اولیه فراهم شده و در مراحل بعد، سایر کالاها نیز به این زنجیره حمل‌ونقل اضافه شوند.
وی با ابراز امیدواری نسبت به ورود سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه حمل‌ونقل ریلی، تاکید کرد: ایران ناگزیر است برای حفظ جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود، به‌سرعت نسبت به توسعه و نوسازی شبکه ریلی اقدام کند.
رییس اتاق بازرگانی لرستان اظهار داشت: بدون زیرساخت قوی، نه‌تنها از رقابت منطقه‌ای حذف خواهیم شد، بلکه فرصت‌های اشتغال، تولید و صادرات را نیز از دست خواهیم داد که لرستان با برخورداری از صنایع معدنی، کشاورزی و موقعیت ترانزیتی، می‌تواند پایلوت اجرای این برنامه‌ها باشد.
حمل و نقل ریلی، ارزان و ایمن
خاکی با تاکید بر ظرفیت‌های بی‌بدیل حمل‌ونقل ریلی در توسعه صادرات و کاهش هزینه‌ها، خواستار توجه ویژه دولت به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ریلی کشور و استان شد و ادامه داد: حمل‌ونقل ریلی ارزان‌ترین و ایمن‌ترین روش جابجایی کالا و از جذابیت بالایی برخوردار است.
وی یادآور شد: جابجایی ریلی علاوه بر کاهش هزینه تمام‌شده تولید، می‌تواند نقش موثری در ارتقای رقابت‌پذیری کالای ایرانی در بازارهای منطقه‌ای ایفا کند و از طرفی سالانه بین ۱۵ تا ۲۵ هزار نفر از هم‌وطنان در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند که این موضوع نه تنها خسارات مالی، بلکه بزرگ‌ترین سرمایه کشور یعنی نیروی انسانی را به مخاطره می‌اندازد.
رییس اتاق بازرگانی لرستان افزود: ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک خود می‌توانست به شاهراه اصلی ترانزیت کالا در منطقه تبدیل شود، اما غفلت از توسعه زیرساخت‌های ریلی باعث شده بسیاری از فرصت‌ها را از دست بدهیم در حالیکه کشورهایی مانند عراق با تجهیز بندر بصره و اتصال آن به ترکیه و پاکستان با ایجاد مسیر ریلی به سمت اوراسیا، به‌سرعت در حال تصاحب سهم ما از بازار منطقه‌ای هستند.
خاکی با بیان اینکه راه‌آهن ایران با قدمتی ۹۰ ساله هنوز سهم شایسته‌ای در حمل‌ونقل کشور ندارد، افزود: اولین خط ریلی ایران سال ۱۳۱۴ به بهره‌برداری رسید، اما با وجود این سابقه، اکنون سهم اندکی از بار کشور از طریق ریل جابجا می‌شود که این عدد در مقایسه با کشورهایی چون هند و چین که بیش از ۳۰ درصد بار خود را ریلی حمل می‌کنند، یا روسیه با سهم ۹۰ درصدی، بسیار ناچیز است.
سهم ۱۲ درصدی راه آهن کشور از جابجایی بار
مدیرکل بازرگانی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز با تاکید بر ضرورت تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی، اظهار داشت: بر اساس اهداف برنامه هفتم توسعه، باید سهم حمل بار از طریق ریل در کشور به ۳۰ درصد افزایش یابد در حالیکه هم اکنون کمتر از ۱۲ درصد است.
عابدین هادی‌نژاد افزود: توسعه حمل‌ونقل ریلی نه‌تنها به کاهش هزینه‌های لجستیکی منجر می‌شود، بلکه نقشی مهم در ارتقای بهره‌وری، کاهش ترافیک جاده‌ای، و افزایش ایمنی دارد و لرستان با قرارگیری در مسیر کریدورهای ترانزیتی شمال–جنوب و شرق–غرب کشور، از ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های لجستیکی کشور برخوردار است.
برنامه ریزی برای جابجایی ۵۴ میلیون تن در سال جاری
وی با اشاره به برنامه‌ریزی کلان برای سال ۱۴۰۴ گفت: امسال باید ۵۴ میلیون تُن بار از طریق شبکه ریلی کشور جابجا شود که از این میزان، ۴۶ میلیون تُن سهم حمل‌ونقل داخلی و هشت میلیون تُن مربوط به بار بین‌المللی خواهد بود.
مدیرکل بازرگانی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: همچنین از مجموع بار بین‌المللی، چهار میلیون تُن ترانزیت، ۲ میلیون تُن صادرات و ۲ میلیون تُن واردات پیش‌بینی شده است.
هادی‌نژاد با اشاره به نقش اداره‌کل لجستیک راه‌آهن در توسعه ظرفیت‌های پشتیبانی، خاطرنشان کرد: این اداره‌کل مسئولیت‌هایی همچون ایجاد خطوط آنتنی، احداث دهکده‌های لجستیکی و جذب خرده‌بار را بر عهده دارد و همکاری‌هایی نیز با شرکت ملی پست، اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل و شرکت‌های لجستیکی برای طراحی مدل‌های نوین ارسال خرده‌بار از طریق ریل در حال پیگیری است.
سهم ناچیز خرده بار در حمل و نقل کشور
وی با بیان اینکه سهم خرده‌بار در سیستم حمل‌ونقل کشور بسیار اندک است، اضافه کرد: اگر مدل موفقی برای حمل ترکیبی جاده – ریل طراحی و اجرا شود، شاهد افزایش چشمگیر بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها خواهیم بود که این موضوع بویژه برای صاحبان صنایع کوچک و متوسط بسیار حائز اهمیت است.
بازسازی ناوگان و تدوین بسته های حمایتی
مدیرکل بازرگانی راه‌آهن جمهوری اسلامیبه موضوع نوسازی ناوگان نیز اشاره کرد و گفت: با همکاری بخش خصوصی و استفاده از ظرفیت صندوق توسعه ملی، فرآیند بازسازی و ارتقای لکوموتیوها و واگن‌های باری در دستور کار قرار گرفته است که این اقدامات ضمن افزایش ایمنی و سرعت حمل‌ونقل، زمینه را برای رقابت‌پذیری بیشتر ریل در برابر جاده فراهم می‌کند.
هادی‌نژاد همچنین از ارائه بسته‌های حمایتی به صاحبان بار خبر داد و تصریح کرد: این مشوق‌ها شامل تخفیف‌های تعرفه‌ای، ارائه خدمات درب به درب، کاهش هزینه‌های بارگیری و تخلیه، و تضمین زمان سیر می‌شود که می‌تواند نقش مهمی در ترغیب فعالان اقتصادی برای استفاده از حمل‌ونقل ریلی داشته باشد.
وی خواستار استمرار جلسات هم‌اندیشی و پیگیری‌های جدی برای توسعه زیرساخت‌های ریلی استان شد و ابراز امیدواری کرد: لرستان با جذب سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی، به یکی از پایانه‌های مهم ریلی کشور تبدیل شود.